Başlığa klikləməklə ƏSAS səhifəyə keçə bilərsiniz
CASPIAN SEALS
CARRIED BY THE RECEDING TIDE
Əsərin adı:"Yuxarıda nədirsə, aşağıda da odur"
kollaj, Lena Pozdnyakova
(2025)
Elmi araşdırmalara görə, hər il Xəzər suitilərinin ölüm hallarının 5%-dən 19%-ə qədəri balıqçı torları ilə əlaqəlidir və məhz balıqçı torları, suitilərin sağ qalması üçün ən ciddi təhdidlərdən biridir. Bu əsər, insanla ətraf mühit arasındakı açıq sərhədlərə nəzər salır. Dünyanın bütün su hövzələrini bürüyən çirklənmə, tullantılar və balıqçı torlarına istinad edən bu əsər onu göstərir ki, bizim xaricə atdığımız hər bir şey nəticə etibarilə ekoloji, sosial və mənəvi cəhətdən daxilimizə təsir göstərir.
Artwork "As above, so below"
Lena Pozdnyakova
Collage (2025)
Fishing nets are estimated to cause between 5% and 19% of all seal deaths annually, being one of the most significant threats to the survival of Caspian seals.
The work reflects on the permeable boundaries between the environment and ourselves. Referencing pollution, waste, and fishing nets that fill water bodies across the world, it highlights how what we discard externally eventually affects our internal worlds—ecologically, socially, and spiritually.
The Caspian seal (Phoca caspica) is the smallest earless seal in existence, and it is the only mammal to occur naturally in the Caspian sea.
Xəzər suitisi qulaqsız suitilər (Phocidae) fəsiləsinə aiddir və əksər suiti növləri məhz bu fəsilənin üzvüdür. Onun ən yaxın qohumu boz suitidir.
Xəzər suitisi Xəzər dənizində mövcud olan yeganə dəniz məməlisi olmaqla bərabər, bütövlükdə bölgədə suitilərin yeganə nümayəndəsidir.
The Caspian seal belongs to the Phocidae family, which consists of most seal species and their closest relative is the Gray Seal.
Caspian seals are the only marine mammal to exist in the Caspian sea as they make up the only seal population in the entire region.
Xəzər suitisi (Phoca caspica) dünyanın ən kiçik qulaqsız suiti olmaqla bərabər, Xəzər dənizində məskunlaşmış yeganə məməlidir.
Xəzər suitisi Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqının (IUCN) “Nəsli kəsilmə təhlükəsində olan növlər” siyahısına daxil edilib. O, həmçinin regiondakı bir sıra ölkələr, o cümlədən Rusiya, İran, Azərbaycan, Qazaxıstan və Türkmənistanın xüsusi mühafizə olunan heyvan növlərinin siyahısına daxil edilib.
The Caspian seal is listed in the IUCN’s Red List of Threatened Species, and it is also on the protected lists of several countries in the region: Russia, Iran, Azerbaijan, Kazakhstan, and Turkmenistan
Alimlər son bir neçə onillik ərzində Xəzər suitilərinin ümumi sayının 90%-ə qədər azaldığını bəyan edirlər. Rusiya Elmlər Akademiyasının Dağıstan Elmi Araşdırmalar Mərkəzinin nəzdindəki Xəzər Bioloji Resurslar İnstitutunun baş elmi tədqiqatçısı Maqomed-Rəsul Maqomedovun sözlərinə görə, 1980-ci illərin əvvəllərində Xəzər dənizində təqribən 450,000 suiti yaşayıb. Kəskin azalma xüsusilə 2005-ci ildən sonra sürətlənib və 2012-ci ildə keçirilmiş hava müşahidəsi Şimali Xəzərdə cəmi 260,000 suitinin qaldığı qeydə alınıb. Sonrakı illərdə bu rəqəm daha da azalmağa davam etmişdir. “2019-cu ildə ümumi suiti populyasiyasının sayı cəmi 43,000-66,000 aralığında olması ehtimal edilir”, deyə Maqomedov bildirib.
Scientists report that the overall population of Caspian seals has dropped by up to 90% over the past few decades. In the early 1980s, there were around 450,000 seals, said Magomed-Rasul Magomedov, chief researcher at the Caspian Institute of Biological Resources at the Dagestan Scientific Center of the Russian Academy of Sciences. The sharp decline began in 2005, and by 2012, an aerial survey of the northern Caspian counted only 260,000 seals.
The decline only continued from there. “By 2019, the total seal population was estimated at 43,000 to 66,000,” Magomedov noted.
Suitilərin unikal həyat tərzi bu mənzərəni daha da qəlizləşdirir. Xəzər suitiləri yalnız Şimali Xəzərin buzlarında artır və sonradan mövsümi olaraq cənuba miqrasiya edərək, təkrar qayıdırlar. Məhz bu dövrlərdə ölüm halları xüsusilə artır.
The seals’ very way of life complicates the picture. Caspian seals breed only on the ice of the Northern Caspian, then migrate seasonally to the south and back again. These are the periods when mortality spikes occur.
NASA Earth Observatory. (2013, March 7). Ice on the Caspian Sea. NASA. https://earthobservatory.nasa.gov/images/80745/ice-on-the-caspian-sea
Yalnız Xəzər dənizinin şimali hissəsində
Şəkillərdə — Xəzər dənizinin Şimal hissəsi
Əgər su Xəzər dənizinin şimal hissəsində çəkilərsə, proqnozlaşdırılan qalan yumurtlama sahəsi (ətraflı şəkillər aşağıda verilmişdir).
On images — Northern Part of the Caspian Sea
Projected remaining breeding ground if water recedes in the Northern part of the Caspian Sea (more detailed images below).
Dörd ssenari Xəzər dənizinin səviyyəsinin 2.5 metr, 5 metr, 10 metr və 15 metr enməsi halında onun sahəsinin kiçilməsini göstərir. Proqnozlara görə, səviyyənin 10-15 metr enməsi ilə Xəzər suitisi öz çoxalma ərazilərini itirəcək.
Qara kontur — enmə ssenarisi
Mavi kontur rəngi — yeni proqnozlaşdırılan sərhəd
Sarı — Xəzər suitisinin çoxalma ərazisi
Xəritələr göstərir: Xəzər dənizindəki Caspian seal növü üçün əhəmiyyətli Dəniz Məməli Sahəsinin (IMMA) su sahəsinin azalma miqdarı. Yumurtlama sahələri sarı rənglə işarələnmişdir.
Maps showing: Sea area reduction from the Caspian seal breeding Important Marine Mammal Area (IMMA. Breeding grounds marked inn yellow.)
2.5 metr enmə ssenarisi
5 metr enmə ssenarisi
10 metr enmə ssenarisi
15 metr enmə ssenarisi
Son on ildə Xəzər suitilərinin kütləvi ölümünü əks etdirən zaman qrafiki
Timeline of Mass Seal Die-Offs in the Caspian Sea in recent decade
Aprel 2025
April 2025
2025-ci ilin aprel ayının sonlarında Xəzər dənizi sahillərində bir daha nəsli kəsilməkdə olan suitilərin cəsədləri tapıldı.
Noyabr, 2024
November 2024
Noyabr, 2024-cü il: Qazaxıstanda misli görünməmiş kütləvi ölüm hadisəsi. Təxminən 1,000 ölü suitinin cəsədi sahildə tapılmışdır. Vacib qeyd: Onların əksəriyyəti gənc, sağlam və hamilə dişi suitilər olub. Nəticə: Bu, yaşla, xəstəliklə və ya qida çatışmazlığı ilə izah edilə bilməyən, qəfil və qeyri-təbii ölümlərdir.
November 2024: Unprecedented Mortality in Kazakhstan
Around 1,000 dead seals found on Kazakhstan’s shores.
Notable detail: Most were young, healthy, and included pregnant females. Implication: Sudden, unnatural deaths not related to age, disease, or food scarcity.
Dekabr, 2022-ci il: İndiyə qədər baş vermiş ən ağır hadisə. Dağıstan çimərliklərinin sahillərində 2,500-dən çox suiti ölü tapılmışdır. İlkin səbəb: Malıy Jemçujnıyda quşların kütləvi şəkildə tələf olması ilə üst-üstə düşən qrip virusu. Bu, növlərarası yoluxmaya işarə edir.
December 2022: Deadliest Incident to Date
Over 2,500 seals were discovered dead along the beaches of Dagestan.
Preliminary cause: An influenza virus, which also coincided with a mass bird die-off at Maly Zhemchuzhny, suggesting cross-species infection potential.
Dekabr, 2022
December 2022
May 2021
May, 2021
2020
2016
May, 2021-ci il: Qərəzli qətliam şübhəsi. Sahil xətti boyunca 170 suitinin cəsədi aşkar edilmişdir. Səbəb (rəsmi): Suitilər qanunsuz balıqçılıq torlarına düşüb və cəsədləri dənizə atılıb.
May 2021: Targeted Killings Suspected. 170 seal carcasses were found along the shoreline.Cause (official): Seals were caught in illegal fishing nets and dumped at sea.
2020-ci il: İkinci ən iri miqyaslı hadisə. Suitilərin kütləvi ölümü dalğası baş vermişdir. Səbəb (rəsmi): Dənizə təbii qaz emissiyalarının atılması səbəbindən hipoksiya (boğulma).
2020: Second Large-Scale Incident
Another wave of seal deaths occurred.
Cause (official): Hypoxia due to natural gas emissions in the sea.
2016-cı il: İlk böyük qeydə alınmış kütləvi ölüm hadisəsi.
Təxminən 300 suitinin cəsədi sahilə atılmış vəziyyətdə tapılıb. Səbəb (rəsmi): Əsasən yaşlı heyvanların “təbii ölümünü sürətləndirdiyi” güman edilən güclü fırtınalar.
2016: First Major Recorded Die-Off
Approximately 300 seal carcasses were found washed ashore.
Cause (official): Severe storms, believed to have "accelerated the natural death" of mostly older animals.
Alekseeva, M. (2025, May 19). Marine life cemetery: The Caspian Sea ecosystem is collapsing under pressure from global warming and pollution. The Insider. https://theins.ru/en/society/281416
XIX əsrin sonlarından 2000-ci illərin əvvəllərinə qədər Xəzər suitilərinin populyasiyası təxminən bir milyon fərddən 50,000-ə kəskin şəkildə azalmışdır. Bu kəskin azalma əsasən hökumət tərəfindən icazə verilmiş ovçuluq səbəbindən, eləcə də suitilərin sağ qalmasını çətinləşdirən bir çox digər amillər nəticəsində baş vermişdir. Bu səbəblərin çoxu hələ də tam öyrənilməmişdir, lakin demək olar ki, hamısı insan fəaliyyəti ilə bağlıdır. Bunlara ekoloji pozulmalar, iqlim dəyişiklikləri, xəstəliklər, həddindən artıq balıq ovu, dəniz zibilinə və balıqçılıq torlarına düşmə, yaşayış arealının məhv edilməsi, ətraf mühitin çirklənməsi və bəzən invaziv növlər səbəbindən suitilərin təbii qida rasionunda dəyişikliklər daxildir. Xəzər suitilərinin ilk böyük kütləvi ölümü 1931-ci ildə, Rusiyanın Dağıstan bölgəsindəki Tüleniy (Suiti) adasında qeydə alınmışdır.
O vaxtdan bəri, digər əhəmiyyətli ölüm hadisələri 1955-1956, 1997, 2000, 2007, 2020 və 2022-ci illərdə baş vermişdir.
The population of the Caspian seal has dramatically dropped from around one million at the end of the 19th century to roughly 50,000 by the early 2000s. This sharp decline was mainly due to government-approved hunting but also because of many other factors that have made it harder for the seals to survive.
Many of these causes are still not fully understood, but almost all involve human activity. These include environmental disturbances, climate change, diseases, overfishing, getting caught in marine litter and fishing nets, habitat destruction, pollution, and changes in their natural food supply—sometimes caused by invasive species.
The first major mass death of Caspian seals was recorded in 1931 on the Tyuleniy (Seal) Islands in Dagestan, Russia). Since then, other significant seal die-offs happened in 1955-56, 1997, 2000, 2007, 2020, and 2022.
1867-ci ildən 2020-ci ilə qədər illik olaraq ovlanan Xəzər suitilərinin sayını göstərən qrafik (2000-ci ildən sonra heç bir suitinin ovlanmadığı qeyd edilib). Məlumat mənbələri: FAO Fishstat+; Xəzər Ətraf Mühit Proqramı, Transsərhəd Analizinin Yenidən Baxılması (2007); Härkönen et al. (2012). Sonuncu elmi araşdırma bu illərin əksəriyyətində ovlanan suitilərdən xeyli az suitinin doğulduğunu müəyyən edib. Məqalənin mənbəyi: https://doi.org/10.1134/S199542551603015X
Graph plotting annual numbers of Caspian seals harvested between 1867 and 2020 (none were culled after 2000). Compiled from: FAO Fishsta+; Caspian Environment Programme, Transboundary Analysis Revisit (2007); and Härkönen et al. (2012). The latter assessed significantly less seals born in most of these years than were harvested. Article source: https://doi.org/10.1134/S199542551603015X.
Bu maarifləndirici bədii layihənin hazırlanmasında istifadə olunan sitatlar, sxemlər və digər məlumatlar üçün mənbələr və istinadlar
Sources and references for quotes, schemes and other information used in creation of thsi awareness-raising artistic project
Smith, J. A., & Doe, R. L. (2025). Environmental impacts of oil extraction in the Caspian Sea region. Journal of Marine Ecology, 42(3), 123–135. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC11273096/
Alekseeva, M. (2025, May 19). Marine life cemetery: The Caspian Sea ecosystem is collapsing under pressure from global warming and pollution. The Insider. https://theins.ru/en/society/281416
Caspian Environment Programme. (n.d.). Rare species in danger of extinction. https://archive.iwlearn.net/caspian.iwlearn.org/caspian.iwlearn.org/caspian.iwlearn.org/caspian-1/biodiversity-1/rare-species-in-danger-of-extinction.html
Caspian Seal Research and Rehabilitation Center. (n.d.). Reasons for population decline. Retrieved May 26, 2025, from https://caspiansealrrc.com/reasons-for-population-decline/
